رشد، نمو و بالیدگی (Development, Growth & Maturatiom)
رشد فرآیندی است همه جانبه که شامل بالیدگی و نمو است و در سراسر عمر اتفاق می
افتد، رشد دارای 6 ویژگی عمده زیر می باشد:
کیفی بودن: علاوه بر تغییرات کمی که با بزرگ شدن ابعاد بدن همراه
است، رشد جنبه کیفی داشته و فرد در طی رشد قابلیت های جدید جسمی، شناختی، عاطفی و
اجتماعی کسب می نماید.
جهت مندی: تغییرات رشدی هم شامل جنبه پیشرفتی است و همه جنبه
نزولی و پسرفتی. انسان از لحظه انعقاد نطفه تغییرات پیشرفتی را تا بزرگسال تجربه می
کند، اما بعد از آن تغییرات در جهت پسرفت و از دست رفتن توانایی های بدست آمده است.
فردی بودن: هر انسان الگوی رشدی منحصر به فرد دارد، اگرچه توالی
های رشدی در انسان ها ثابت و مشخص است اما زمان بروز آن در هر انسان کاملا فردی
است.
توالی داشتن: تغییرات رشدی دارای مرحل و دوره های مشخص و دارای
ترتیب معین ثابت است. مثلا کودک قبل از بدست آوردن توانایی در ایستادن الگوی راه
رفتن را کسب نمی کند.
چند عامل بودن: تغییرات رشدی متأثر از عوامل مختلف محیطی، ژنیتیک
و تجربیات فرد است.
تراکمی بودن: رفتارهای و توانایی های کسب شده فعلی بر پایه
رفتارها و توانایی های قبلی بنا شده است.
-
بالیدگی (Maturation):تغییراتی که بصورت کیفی در طی فرآیند رشد
روی می دهد و فردی را از مرحله ای به مرحله دیگر هدایت می کند. مثلا کودک با کسب
توانایی راه رفتن بصورت مستقل وارد مرحله بالاتری از رشد به لحاظ کیفی شده و می
تواند تعامل بیشتری با محیط داشته باشد. بالیدگی تغییراتی در طول عمر است. تا اوایل
بزرگسالی بالیدگی روندی صعودی و همراه با پیشرفت دارد و بعد از آن روند نزولی آغاز
می شود. شدت روند نزولی به میزان تحرک و عادت های زندگی (Life Style) فرد بستگی
دارد.
-
نمو (Growth): تغییراتی کمّی که در طی رشد روی می دهد. نمو شامل
هایپرپلازی (افزایش تعداد سلولهای بدن)، هایپرتروفی (افزایش اندازه سلولهای بدن) و
افزایش ماده زمینه ای و ترشحی بین سلول ها است. نمو تا سن 20 سالگی (سن توقف رشد
طولی بدن) روند صعودی دارد و بعد از آن موقف می شود.
- رشد (Development): هم تغییرات کمّی را در بر می گیرد و هم
تغییرات کیفی. بنابراین شامل نمو و بالیدگی است.